‘Cosmic WISPers’in halka açık etkinliğinde evrenin karanlık yüzü konuşuldu

 3-4-5-6 Eylül tarihlerinde düzenlenen aktifliğe, alanında uzman isimler konuşmacı olarak katılırken, “Duyamadığımız Kozmik Fısıltılar: Cihanın Karanlık Yüzü” başlıklı halka açık konferans 5 Eylül’de düzenlendi. Kozmosun karanlık yüzünü anlamaya yönelik, kuramsal ve deneysel çalışmaların masaya yatırıldığı, ilgili araştırmaların geleceğini şekillendirecek bir toplantıya konut sahipliği yaptıklarını belirten İSÜ Temel Bilimler Kısım Lideri Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, “Karanlık hususun var olduğuna dair dolaylı deneysel ispata sahibiz. Lakin şimdi karanlık hususun tabiatını bilmiyoruz” dedi.

İstinye Üniversitesi (İSÜ) Avrupa Birliği tarafından desteklenen, Bilim ve Teknolojide Avrupa İş Birliği (European Cooperation in Science and Technology (COST)) aksiyonunun yıllık toplantına mesken sahipliği yapıyor.  ‘Cosmic WISPers’ etkinliğinde ‘evrenin karanlık yüzü’ hakkında, öteki bir deyişle karanlık unsur ve karanlık güç denilen, cihanda var olduğundan emin olunan ancak ne olduğu şimdi keşfedilmeyen yapıyla ilgili aktüel kuramsal ve deneysel çalışmalar masaya yatırılıyor.

Bu COST aksiyonu sayesinde Türkiye’de birinci kez, kozmosun karanlık yüzüyle ilgili kuramsal ve deneysel çalışmalar masaya yatırılırken, halka açık konferansta projenin yürütücüsü Prof. Alessandro Mirizzi ve İSÜ Temel Bilimler Kısım Lideri Prof. Dr. Serkant Ali Çetin de açıklamalarda bulundu.

“Henüz karanlık unsurun tabiatını bilmiyoruz”

İSÜ Temel Bilimler Kısım Lideri Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, yaptığı konuşmada şunları söyledi:

“Her ne kadar eksiklikleri olduğunu bilsek de, gözlemlediğimiz cihandaki yapıtaşlarını ve etkileşmeleri çok güzel açıkladığını bildiğimiz Standart Model ile yapılan hesaplar kainatın gözlemlediğimiz/ölçtüğümüz halini açıklamaya yetmiyor. Cihan hakkında müşahedeler sonucu elde ettiğimiz bulgular, onu oluşturduğunu düşündüğümüz husus ve gücün çok daha fazlasının var olması gerektiğini gösteriyor. Karanlık hususun var olduğuna dair dolaylı deneysel ispata sahibiz. Ancak şimdi karanlık hususun tabiatını bilmiyoruz. Karanlık gücün ise kozmosun ivmelenerek genişlemesinden sorumlu olduğunu söyleyebiliriz.”

“Büyük aralıklar için kainatın ışıktan daha süratli genişlediğini söyleyebiliriz”

Büyük uzaklıklar için cihanın ışıktan daha süratli genişlediğinin söylenebileceğini belirten Çetin, “Uzayın epey yavaş genişlediğini görüyoruz. Kozmik uzaklıklar 1 milyon yılda yalnızca yüzde 0,007 oranında artıyor. Bu oran, cihanın ömrü boyunca biraz değişmiştir. Pekala, cihan ışıktan daha süratli mı genişliyor? Bu, baktığınız ölçeğe bağlı, nitekim büyük aralıklar için kainatın ışıktan daha süratli genişlediğini söyleyebiliriz. Lakin, uzayın genişlemesinin hareket eden objelerle hiçbir ilgisi olmadığını unutmayalım ve bu çerçevede hiçbir formda ışık süratiyle hudutlu değil” dedi.

“Evrenin karanlık yüzünü anlamaya yönelik bir toplantıya mesken sahipliği yapıyoruz”

İSÜ’de yapılan çalışmalarla ilgili de konuşan Çetin, şunları söyledi:

“Evrenin karanlık yüzünü anlamaya yönelik, kuramsal ve deneysel çalışmaların masaya yatırıldığı ve ilgili araştırmaların geleceğini şekillendirecek bir toplantıya konut sahipliği yapıyoruz. Parçacık Fiziğinin Standart Modeli’nin çeşitli uzantılarında ortaya çıkan çok zayıf etkileşen ‘sıska’ parçacıklara (WISP’ler) odaklanan bu programın maksadı, bilhassa aksiyonlar, aksiyon gibisi parçacıklar ve karanlık fotonlar olmak üzere bu WISP’lerin teorik temellerinden, astrofizikteki dolaylı gözlemsel sonuçlarına, çarpıştırıcılarda ve başka laboratuvar deneylerinde direkt tespitlerine kadar kapsamlı bir çalışmasıdır. COSMIC WISPers programının temel gayesi, parçacık fiziği, astrofizik ve kozmolojinin kesişen ve disiplinler ortası alanında sistematik ve dengeli bir temelde WISP çalışmaları yürütmek için farklı ve tamamlayıcı uzmanlığa sahip bir topluluğun oluşumunu ve etkileşimini teşvik etmektir.”

“Etkinlikte genç öğrencileri gördüğüm için mutluyum”

Projenin yürütücüsü Prof. Dr. Alessandro Mirizzi, yaptığı konuşmada, toplantıda yer almaktan ötürü duyduğu memnunluğu lisana getirirken, “Bu kadar genç öğrencinin ortamızda olmasından ötürü çok memnunum. Çok hoş bir lokasyonda, hoş bir toplantıda bir hafta beraberdik. Birçok bilim insanı çalışmalarını paylaşmak için bir ortadaydı ve birçok mevzuyu tartıştı” diyerek iştirakçilere teşekkür etti.

İSÜ Bilim ve Teknoloji İrtibatı Koordinatörlüğü ve Temel Bilimler Kısmı işbirliği ile düzenlenen “Duyamadığımız Kozmik Fısıltılar: Kozmosun Karanlık Yüzü” isimli halka açık konferansta ise kainatla ilgili baş karıştıran sorularla ilgili şimdiki bilgiler paylaşıldı. Hafta boyunca süren toplantılar sayesinde Türkiye’de bu alana ilgi gösteren genç araştırmacılar da yeni projeler ve iş birlikleri için fırsat yakaladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı